ΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ή ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΑΙ ΝΑ ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΕΤΑΙ ΣΤΟ ΤΗΛ.: 6946 990325 (Β. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ)
Ιστορία του νομού
(απόσπασμα απο το βιβλίο "Πανόραμα Νομού Κιλκίς")
Ο νομός Κιλκίς καταλαμβάνει το τμήμα της αρχαίας Αμφαξίτιδος, όπως ονομαζόταν η κοιλάδα του Αξιού, της Παιονίας στα ΒΔ, στην περιοχή του Πάικου και της Κρηστωνίας στα ανατολικά, στην περιοχή της λίμνης Δοϊράνης, του Μπέλλες και στην κοιλάδα του Γαλλικού.
Στην κοιλάδα του Αξιού έχουν εντοπισθεί προϊστορικοί οικισμοί (Λιμνότοπος, Αξιοχώρι, Τούμπα), της εποχής του χαλκού (3η και 2η Προχριστιανική χιλιετία και της πρώιμης εποχής του Σιδήρου). Αντίστοιχα οικισμοί υπήρχαν και στην Κρηστωνία (Καλίνδρια, Τσαουσίτσα, Ξυλοκερατιά, Γυναικόκαστρο). Χαρακτηριστικό όλων των οικισμών είναι ο σχηματισμός τούμπας από τις αλλεπάλληλες επιχωματώσεις τους.
Η οικονομία της περιοχής στα προϊστορικά χρόνια βασίζεται στην γεωργία και στην κτηνοτροφία.
Ταυτόχρονα παρατηρεί κανείς την ανάπτυξη ενός είδους ανταλλακτικού εμπορίου και από τον 13ο αιώνα διαπιστώνονται μυκηναϊκές επιδράσεις, ιδιαίτερα στην κεραμική.
Αξιόλογο μνείας είναι ότι στην πρώιμη εποχή του Σιδήρου στα νεκροταφεία της περιοχής του Κιλκίς παρατηρείται το σπάνιο έθιμο της καύσης των νεκρών.
Στις αρχές των ιστορικών χρόνων η Κρηστωνία και η Παιονία κατοικούνται από θρακικά φύλα. Ο Όμηρος μάλιστα αναφέρει τους Παίονες σαν σύμμαχους των Τρώων.
Στο τέλος των Αρχαϊκών Χρόνων η περιοχή της Αμφαξίτιδος περνά στην κυριαρχία των Αργεαδών Μακεδόνων. Σπουδαιότερες πόλεις ήταν η Ειδομένη, βρίσκεται σήμερα στην ΠΓΔΜ, η Ευρωπός κοντά στο σημερινό Ευρωπό, η Γορτυνία και η Αταλάντη που δεν έχουν ταυτισθεί ακόμη.
Στα χρόνια του Φιλίππου του Β΄ προσαρτήθηκε και η Κρηστωνία στο Μακεδονικό Βασίλειο. Σαν κυριότερη πόλη αναφέρεται η Κρηστών που δεν έχει ταυτισθεί.
Στο μεσαίωνα ακολουθεί την τύχη της υπόλοιπης Μακεδονίας. Δέχεται συχνά επιδρομές κυρίως από βορρά μέσω της κοιλάδας του Αξιού, που αποτελεί και ορμητήριο ενάντια στην Θεσσαλονίκη.
Μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης το 1430 μ.Χ. από τους Τούρκους ολόκληρη η περιοχή περνά στην κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας αναπτύχθηκαν σημαντικά επαναστατικά κινήματα στην περιοχή για την αποτίναξη του τούρκικού ζυγού. Στα ορεινά συγκροτήματα έδρασαν οι κλεφταρματωλοί προκαλώντας πολλές ζημιές στον κατακτητή. Οι τουρκικές αρχές ενοχλημένες από την δράση των κλεφταρματωλών εκδίδουν το 1699 μ.Χ. το σουλτανικό φιρμάνι και δίνουν εντολή στο Διοικητή της Θεσσαλονίκης να αντικαταστήσει τους Έλληνες της περιοχής με Τούρκους. Για το λόγο αυτό την περίοδο αυτή ο τούρκικος πληθυσμός αυξάνεται σημαντικά, ιδιαίτερα στην κοιλάδα του Αξιού θα εγκατασταθούν χιλιάδες Τούρκοι μεταξύ των οποίων και οι φανατικοί και πολεμοχαρείς Γιουρούκηδες.
Μετά την επανάσταση του 1821 και την απελευθέρωση της Νότιας Ελλάδας η Μακεδονία εξακολουθεί να παραμένει σκλαβωμένη και ο αγώνας για την πολυπόθητη την λευτεριά συνεχίζεται. Οργανώνετε και αναπτύσσετε ο Μακεδονικός αγώνας με δύο πολύ σημαντικά γεγονότα, τους δύο βαλκανικούς πολέμους, που στο επίκεντρο τους βρέθηκε και ο Νομός μας:
Ο Α. Βαλκανικός πόλεμος άρχισε τον Σεπτεμβρίου 1912 και τέλειωσε τον Μάιο του 1913. Η σύρραξη άρχισε όταν το Μαυροβούνιο κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας. Σύντομα αντιμέτωποι βρέθηκαν από την μια η Τουρκία και από την άλλη οι συμμαχικές δυνάμεις των βαλκανικών χωρών, Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνιο. Με παρέμβαση των μεγάλων δυνάμεων το Μάρτιο του 1913 επιτυγχάνεται ο τερματισμός του πολέμου και τον Μάιο υπογράφεται η συνθήκη ειρήνης του Λονδίνου με αποχώρηση των Τούρκων από τις ευρωπαϊκές κτήσεις τους που βρίσκονται δυτικά της γραμμής του Αίνου - Μήδειας και παραιτούνταν από κάθε δικαίωμα στην Κρήτη.
Στο Β. Βαλκανικό πόλεμο, Ιούνιος - Ιούλιος 1913, αντιμέτωποι βρέθηκαν από την μια η Βουλγαρία και από την άλλη η Ελλάδα, Σερβία, Τουρκία και αργότερα και η Ρουμανία.
Η Ελλάδα και η Σερβία διαπιστώνοντας τις βουλγαρικές επεκτατικές βλέψεις στα βαλκάνια υπογράφουν στις 19 Μαΐου 1913 συνθήκη συμμαχίας με δεκαετή τουλάχιστον διάρκεια. Πράγματι αιφνιδιαστικά και εντελώς αναίτια η Βουλγαρία την νύκτα 16/17 Ιουνίου διέταξε την ταυτόχρονη επίθεση εναντίον των ελληνικών δυνάμεων στο Παγγαίο και την Νιγρίτα με την 2η Στρατιά και των σερβικών στη Γευγελή και το Ιστίπ με την 4η Στρατιά. Στην πρόκληση αυτή απάντησαν η Ελλάδα και η Σερβία με συντονισμένες επιθέσεις και έτσι αρχίζει ο Β. Βαλκανικός πόλεμος. Οι Βούλγαροι από καιρό είχαν επιλέξει τις τοποθεσίες για να αμυνθούν και άρχισαν να οργανώνουν τις θέσεις τους για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε επίθεσης. Η αντεπίθεση του Ελληνικού Στρατού άρχισε τις πρώτες πρωινές ώρες στις 19 Ιουνίου με προέλαση του ελληνικού στρατού.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου διεξήχθησαν σκληρές μάχες με πολλούς νεκρούς και τραυματίες και από τις δύο πλευρές. Στις 21 Ιουνίου 1913 οι Βούλγαροι, που είχαν οχυρωθεί στο Κιλκίς, αναγκάζονται να υποχωρήσουν και να εγκαταλείψουν το Κιλκίς. Μετά την ήττα τους στο Κιλκίς οι βούλγαροι υποχωρούν με κατεύθυνση την Δοϊράνη. Στην Δοϊράνη ανασυντάσσονται και οχυρώνονται στα υψώματα της περιοχής πάνω από το οικισμό Ακρίτα. Οι Ελληνικές δυνάμεις στις 22 Ιουνίου το απόγευμα επιτίθενται και καταλαμβάνουν τις θέσεις γύρω από τον Ακρίτα. Το πρωί της 23ης Ιουνίου αρχίζει η γενική επίθεση του ελληνικού στρατού και απελευθερώνει την Δοϊράνη. Οι βούλγαροι υπερφαλαγγίζονται και υποχωρούν προς βορρά. Έτσι ανακόπτονται τα σχέδια τους για προέλαση προς Θεσσαλονίκη. Η Βουλγαρία κάτω από αυτές τις συνθήκες αναγκάζεται στις 18 Ιουλίου να ζητήσει ανακωχή και στις 28 του ίδιου μήνα στο Βουκουρέστι υπογράφει τη συνθήκη ειρήνης, με την οποία τερματιζόταν και ο Β. Βαλκανικός πόλεμος. Στο απελευθερωμένο Κιλκίς φθάνουν οι πρώτοι πρόσφυγες από τη Στρώμνιτσα, τη Γευγελή, την Δοϊράνη και την Στενήμαχο.
Ακολουθεί ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918). Η ευρύτερη περιοχή του Νομού μας βρέθηκε στο κέντρο έντονων δραστηριοτήτων των συμμαχικών δυνάμεων αλλά και μαχών. Στην διάρκεια του πολέμου το ύψωμα «Σκρα Ντι Λεγκέν», που έδωσε στο χωριό το όνομα του, ήταν βαριά οχυρωμένο από τους Γερμανοβούλγαρους και εμπόδιζε την διέλευση των συμμαχικών δυνάμεων. Για τον λόγο αυτό ο Γάλλος στρατηγός Γκυγιωμά αναθέτει στις ελληνικές δυνάμεις, την μεραρχία Αρχιπελάγους, την μεραρχία Κρητών και την μεραρχία Σερρών, να καταλάβουν το ύψωμα. Στις 17 Μαΐου 1918 τα ξημερώματα στις 4:55 οι ελληνικές δυνάμεις ύστερα από σκληρές μάχες σώμα με σώμα κατέλαβαν το ύψωμα και απώθησαν τις εχθρικές δυνάμεις. Η νίκη του Ελληνικού στρατού εναντίον των Γερμανών και των Βουλγάρων στην πολύνεκρη μάχη του Σκρα - Ραβινέ θεωρείτε πολύ σημαντική στην έκβαση του πολέμου. Οι απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό είναι μεγάλες. Οι νεκροί και τραυματίες από ελληνικής πλευράς ανέρχονται σε 2.800.
Η πληθυσμιακή σύνθεση του Νομού διαμορφώνεται οριστικά μετά την Μικρασιατική καταστροφή (Συνθήκη Λωζάννης) όταν εγκαθίστανται στο Κιλκίς πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, τον Πόντο, τον Καύκασο και την Ανατολική Θράκη.
Σύμφωνα με τα παραπάνω και με όλα τα στοιχεία που είναι στη διάθεση μας ο Νομός κατοικείται στην απόλυτη πλειοψηφία από πρόσφυγες της περιόδου 1912 - 1928.
Οι νέοι κάτοικοι μαζί με τα λίγα πράγματα φέρνουν μαζί τους τον πολιτισμό, την ιστορία τους, τα ήθη και έθιμα, τις γλωσσικές ιδιαιτερότητες, την διατροφή, τα τραγούδια τους και γενικότερα τον τρόπο ζωής τους από τις αλησμόνητες πατρίδες. Καθημερινά αγωνίζονται σκληρά και μέσα από άθλιες συνθήκες να επιβιώσουν. Τα καταφέρνουν μέσα από έναν συνεχή και δύσκολο αγώνα ζωής. Αξίζει να σημειώσουμε ότι παρά τα πολλά προβλήματα επιβίωσης και τις κακουχίες που αντιμετωπίζουν όχι μόνο δεν παραμελούν αλλά και η πρώτη φροντίδα τους είναι η ύπαρξη σχολείου και εκκλησίας.
Η κατοπινή ιστορία και εξέλιξη του Νομού επηρεάστηκε καθοριστικά από τον Β. Παγκόσμιο και τον Εμφύλιο Πόλεμο που ακολούθησε. Στην περιοχή του Κιλκίς δόθηκαν μερικές από τις πιο σημαντικές μάχες. Αμέσως με την είσοδο των γερμανών στον Νομό Κιλκίς οι κάτοικοι άρχισαν να οργανώνουν την αντίσταση τους. Στη αρχή με μεμονωμένες ενέργειες και σύντομα οργανωμένα και συντονισμένα με το αντιστασιακό κίνημα της χώρας. Οι γερμανοί και οι βούλγαροι σύμμαχοί τους για να χτυπήσουν, να αποδυναμώσουν και να αποθαρρύνουν την αντίσταση των πατριωτών προέβησαν σε θηριωδίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η καταστροφή των τριών χωριών Αμπελόφυτο, Κυδωνιά και Κλειστό και η εκτέλεση όλου του ανδρικού πληθυσμού και των τριών χωριών. Οι Κιλκισιώτες πατριώτες αντιστάθηκαν σθεναρά με κάθε μέσο και πολέμησαν τον κατακτητή μέχρι της τελικής νίκης και της εκδίωξής τους από τα πάτρια εδάφη.
Μετά την γερμανική κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο ακολουθούν δύσκολα χρόνια για τους Κιλκισιώτες. Οι κάτοικοι και ιδιαίτερα οι νέοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με σημαντικότερα την ανεργία και την φτώχια. Σαν μοναδική διέξοδο βλέπουν την μετανάστευση, την εσωτερική και την εξωτερική. Κύριοι τόποι προορισμού ήταν η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα στο εσωτερικό και η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, η Σουηδία και το Βέλγιο στο εξωτερικό. Όλα αυτά είχαν σαν φυσική συνέπεια ο τόπος να μαραζωθεί οικονομικά και πολιτιστικά μια και οι πιο ζωντανές παραγωγικές δυνάμεις εγκατέλειψαν τον Νομό για να εξασφαλίσουν τον επιούσιο για τους ίδιους και τις οικογένειες τους. Παράλληλα οι μετανάστες με την αποστολή των οικονομιών τους στις οικογένειες τους εξασφάλιζαν σοβαρά συναλλαγματικά αποθέματα στο Ελληνικό κράτος. Το πρόβλημα γινότανε πιο έντονο και επώδυνο από την κρατική αδιαφορία και μάλιστα η επίσημη Ελληνική Πολιτεία το θεωρούσε λύση για την αντιμετώπιση της υπάρχουσας ανεργίας και σαν ενίσχυση της οικονομίας της, παραβλέποντας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τις πολύ αρνητικές επιπτώσεις.
Στο τέλος της δεκαετίας του 1970, με την επιστροφή των μεταναστών και την αλλαγή της περιφερειακής πολιτικής του κράτους δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια σταθερή και ανοδική πορεία του Νομού. Δημιουργούνται Βιομηχανικές περιοχές, δίνονται κίνητρα και παίρνονται μια σειρά μέτρων για την περιφέρεια.
